శ్రీ కృష్ణదేవరాయులవారి ఆస్థానంలో అష్ట దిగ్గజాలుగా ఖ్యాతి గడించిన కవులలో ప్రముఖులు అల్లసాని పెద్దనామాత్యులైతే, తన చతురతతో భువన విజయ సభ్యులను అనునిత్యం ఆనందపు జల్లులతో అలరించిన ఘనత మాత్రం వికటకవి తెనాలి రామకృష్ణ గారిదే. ఈయన ఆశుకవిత్వంలో దిట్ట - అయత్నముగా కవిత్వం పలుకగల నేర్పరి. వ్యంగ్యాస్త్రాలను ప్రయోగించడంలో ఈయనకు సరిసాటి లేరనే అనాలి. తెనాలి రామకృష్ణ అనగానే మనకు ఈ పైన చెప్పిన విషయాలే స్ఫురణలోకి వస్తాయి, కానీ అంతకు మించి ఆయనకు తెలుగు మరియు సంస్కృత భాషలపై వున్న నేర్పు అనేకులకు తెలియదు. ఆయనలోని పాండిత్యం, చతురత, దేశభక్తి... ఇలా అన్ని కోణాల్ని మనకు చూపించే ప్రయత్నం 1956లో విడుదలైన తెనాలి రామకృష్ణ చిత్రంలో జరిగింది. రామకృష్ణగారికి మరియు ఇతరులకు జరిగిన సంభాషణలు, వాళ్ళ ప్రశ్నలకు ఆయన ఇచ్చే జవాబులు ఇలా అందులోని అనేక సన్నివేశాలు మనోరంజకంగా, రసవత్తరంగా, హాస్యపూరితంగా వుంటాయి. ఇక తన కవితల విషయానికి వస్తే నాకు తెలిసినది శూన్యమనే చెప్పాలి. కాని పెద్దవారైన గోపాలకృష్ణ రావుగారు, నారాయణ స్వామిగారు లాంటి వాళ్ళ సహకారంతో రామకృష్ణగారి భావపూర్ణమైన కవితలయోక్క లోతుని వెలుగులోకి తెచ్చే ప్రయత్నం చేస్తున్నాను. అలాంటి ఒక్క పద్యాన్ని ఇప్పుడు మనం చూద్దాం...
నరసింహ కృష్ణరాయని
కర మరుదగు కీర్తియొప్పెఁ గరిభిద్గిరిభి
త్కరి కరిభిద్గిరి గిరిభి
త్కరి భిద్గిరిభిత్తురంగ కమనీయంబై
ఇక్కడ,
కరమరుదగు = కరం + అరుదగు = నలుపు లేని (అంటే తెల్లనైన /మచ్చలేని ) కీర్తి
కరిభిత్ = ఏనుగుని భేదించినవాడు .. గజాసురుని అంతమొందించిన శివుడు, వేదాలలో శివుని రంగు తెలుపు. శరీరమంతా బూడిద వుండటం వల్ల కావచ్చు !!
గిరిభిత్ కరి = పర్వతాలను భేదించినవాడి ఏనుగు.... ఇంద్రుని తెల్లనైన ఏనుగు ఐరావతము.
కరిభిత్ గిరి = ఎల్లప్పుడూ తెల్లని మంచుతో కప్పబడిన శివుని పర్వతం .... కైలాసము
గిరిభిత్ = పర్వతాలను చేదించడానికి వాడిన ఇంద్రుని వజ్రాయుధం, దాని రంగూ తెలుపే!!
కరిభిత్ తురంగ = ఇక్కడ తురంగమంటే మనం వాహనంగా అర్థం చేసుకోవాలి. కనుక శివుని వాహనమైన తెల్లటి నంది.
గిరిభిత్ తురంగ = ఇంద్రుని అశ్వము ఉచ్చైశ్రవము, ఇది కూడా తెలుపు.
శ్రీ కృష్ణదేవరాయులవారి కీర్తి ఎంత గొప్పదో, ఎంత తెల్లనైనదో తెలియజేస్తూ ఇలా శ్వేతవర్ణ పూరితమైన దేవతలతో, వారి వాహనాలతో, ఆయుధాలతో, స్థావరాలతో పోల్చి చూపిస్తున్నారు రామకృష్ణ కవి!!
Vikata Kavi Tenali Ramakrishna :
Although he is famous for his witty retorts, satirical verses and most importantly - extempores, this particular poem brings out Tenali Ramakrishna's extreme poetic talent to the fore. It has exquisite wordplay involved that is pleasing to the ears even if one is unaware of what it means. Here the poet sets off to explain the purity of Krishnadevaraya's glory(the King he serves) by calling it White/spotless (karam + arudagu) and by comparing it with divinity and divine objects with respect to the hindu mythology. White is the symbol of purity and peace hence the poet likens it to the King's glory. And according to him, it is not just any white colour, it is absolute white of the kind symbolized by the divine!!
Moving to the comparisions and the word play, the poet extensively uses only the following 3 words and juggles with them : kari , bhit and giri
Narasimha Krishnarayani
karamarudagu keerthiyoppe garibhitgiribhi
tkari karibhidgiri giribhi
tkari bhidgiribhitturamga kamaneeyambai
kari --> an Elephant
Bhit --> break open/ kill/ split/ fought
giri --> Mountain / hill
After breaking the lines " garibhitgiribhi tkari karibhidgiri giribhi tkari bhidgiribhitturamga " :
karibhit --> kari + bhit, person who killed an elephant, this reference is to Lord Shiva who killed Gajaasura. In Vedas, Lord shiva is said to be white in colour. This might be due to the fact that he is always covered in ashes. Although in some places he is said to be blue/black in colour.
giribhitkari --> giri + bhit + kari, Elephant of the person who fought with the mountains, Lord Indra's Elephant , Airaavata(one has to only recall the KSRTC bus)..... is again pure white in colour.
karibhitgiri --> kari + bhit + giri , Lord Shiva's Hill, Kailasa. It is always covered in snow and hence white in colour.
giribhit --> giri + bhit , weapon used by Indra to fight Mountains, Vajrayudha - again white in colour.
karibhit turamga --> kari + bhit + turramga , turamga can be considered either as a horse or a vehicle. For this instance, kari bhit turamga is referring to Lord Shiva's Vehicle Nandi, white in colour.
giribhit turamga --> giri + bhit + turamga , Indra's Horse ucchaisravamu which is again white in colour.
Thus the poet concludes that his King's glory is so white/spotless as the colour of the aforementioned divinities.
నరసింహ కృష్ణరాయని
కర మరుదగు కీర్తియొప్పెఁ గరిభిద్గిరిభి
త్కరి కరిభిద్గిరి గిరిభి
త్కరి భిద్గిరిభిత్తురంగ కమనీయంబై
ఇక్కడ,
కరమరుదగు = కరం + అరుదగు = నలుపు లేని (అంటే తెల్లనైన /మచ్చలేని ) కీర్తి
కరిభిత్ = ఏనుగుని భేదించినవాడు .. గజాసురుని అంతమొందించిన శివుడు, వేదాలలో శివుని రంగు తెలుపు. శరీరమంతా బూడిద వుండటం వల్ల కావచ్చు !!
గిరిభిత్ కరి = పర్వతాలను భేదించినవాడి ఏనుగు.... ఇంద్రుని తెల్లనైన ఏనుగు ఐరావతము.
కరిభిత్ గిరి = ఎల్లప్పుడూ తెల్లని మంచుతో కప్పబడిన శివుని పర్వతం .... కైలాసము
గిరిభిత్ = పర్వతాలను చేదించడానికి వాడిన ఇంద్రుని వజ్రాయుధం, దాని రంగూ తెలుపే!!
కరిభిత్ తురంగ = ఇక్కడ తురంగమంటే మనం వాహనంగా అర్థం చేసుకోవాలి. కనుక శివుని వాహనమైన తెల్లటి నంది.
గిరిభిత్ తురంగ = ఇంద్రుని అశ్వము ఉచ్చైశ్రవము, ఇది కూడా తెలుపు.
శ్రీ కృష్ణదేవరాయులవారి కీర్తి ఎంత గొప్పదో, ఎంత తెల్లనైనదో తెలియజేస్తూ ఇలా శ్వేతవర్ణ పూరితమైన దేవతలతో, వారి వాహనాలతో, ఆయుధాలతో, స్థావరాలతో పోల్చి చూపిస్తున్నారు రామకృష్ణ కవి!!
Vikata Kavi Tenali Ramakrishna :
Although he is famous for his witty retorts, satirical verses and most importantly - extempores, this particular poem brings out Tenali Ramakrishna's extreme poetic talent to the fore. It has exquisite wordplay involved that is pleasing to the ears even if one is unaware of what it means. Here the poet sets off to explain the purity of Krishnadevaraya's glory(the King he serves) by calling it White/spotless (karam + arudagu) and by comparing it with divinity and divine objects with respect to the hindu mythology. White is the symbol of purity and peace hence the poet likens it to the King's glory. And according to him, it is not just any white colour, it is absolute white of the kind symbolized by the divine!!
Moving to the comparisions and the word play, the poet extensively uses only the following 3 words and juggles with them : kari , bhit and giri
Narasimha Krishnarayani
karamarudagu keerthiyoppe garibhitgiribhi
tkari karibhidgiri giribhi
tkari bhidgiribhitturamga kamaneeyambai
kari --> an Elephant
Bhit --> break open/ kill/ split/ fought
giri --> Mountain / hill
After breaking the lines " garibhitgiribhi tkari karibhidgiri giribhi tkari bhidgiribhitturamga " :
karibhit --> kari + bhit, person who killed an elephant, this reference is to Lord Shiva who killed Gajaasura. In Vedas, Lord shiva is said to be white in colour. This might be due to the fact that he is always covered in ashes. Although in some places he is said to be blue/black in colour.
giribhitkari --> giri + bhit + kari, Elephant of the person who fought with the mountains, Lord Indra's Elephant , Airaavata(one has to only recall the KSRTC bus)..... is again pure white in colour.
karibhitgiri --> kari + bhit + giri , Lord Shiva's Hill, Kailasa. It is always covered in snow and hence white in colour.
giribhit --> giri + bhit , weapon used by Indra to fight Mountains, Vajrayudha - again white in colour.
karibhit turamga --> kari + bhit + turramga , turamga can be considered either as a horse or a vehicle. For this instance, kari bhit turamga is referring to Lord Shiva's Vehicle Nandi, white in colour.
giribhit turamga --> giri + bhit + turamga , Indra's Horse ucchaisravamu which is again white in colour.
Thus the poet concludes that his King's glory is so white/spotless as the colour of the aforementioned divinities.
